Otsoa Espainian: Ezaugarriak, Banaketa eta Babes Egoera
Otsoa, Canis generokoa, ugaztun plazentagabe haragijalea da. Otsoak Ipar Amerika eta Eurasiakoak direla jakina da. Lurralde horietan ugaria zen eta arrisku handia izan zen landa-populazioentzat abeltzaintza espezieen ehiztari gisa zituen trebetasunengatik.
Iraganean harrapatzea poz eta herri-festa arrazoi izan bazen ere, gaur egun panorama nabarmen aldatu da. Otsoa ez da ehiza-espezie gisa hartzen Espainian, nahiz eta salbuespen batzuk dauden.
Identifikazioa
Otsoaren itxura artzain-txakur alemaniar baten oso antzekoa da. Hala ere, burua handiagoa du, belarriak laburragoak eta triangeluarrak, eta lepo sendoa du. Ilajea gris-marroia da, eta lepoan, bizkarrean eta isatsean gris ilunagoa da.
Arrak emeak baino handiagoak dira. Baina dimorfismoa apenas nabaria denez, bi generoen arteko ezberdintasunak begi bistaz txikiak dira. Ar batek 32 kg pisatu ditzake eta eme batek 28 kg.
Banaketa eta habitata
Lehen otsoa banaketa natural handieneko ugaztun gisa ezagutzen zen. Hala ere, mendeetako jazarpenak bere ale gehienak desagerrarazi zituen Estatu Batuak, Mexiko eta Mendebaldeko Europako lurralde handi batean.
Gaur egun, oraindik ugaria da Alaska, Kanada eta Ipar Asiako lurraldeetan. Europan ere ugaria da Errusian, Ekialdeko herrialdeetan eta Iberiar Penintsulan. Espainian ipar-mendebaldeko koadrantean aurki daiteke, baita Sierra Morenan ere.
Otsoa ia edozein habitatetan bizi daiteke janaria aurkitzen duen bitartean. Baina giza jazarpenaren ondorioz, urruneko edo jenderik gabeko eremuetara baztertuta geratu da. Adibidez, Espainian itsas mailatik 2.000 metrora arte bizi da Kantauriar Mendilerroan.
Elikadura
Espezie haragijalea da eta ungulatu ehiztari oso ona, bai basatiak bai etxekoak. Animalia oportunista eta erraz egokitzen denez, mota guztietako harrapakinak kontsumitu ditzake.
Noizean behin fruituak kontsumi ditzake, eta sarritan sarraskia.
Ugalketa
Otso batek 22 hilabeterekin lortuko du heldutasun sexuala. Urtarrila eta apirila bitartean, bere araldia gertatuko da. Haurdunaldiak 63 egun inguru irauten du, eta emeak apiriletik ekainera erditzen du.
Bost edo sei otso-kume jaiotzen dira sabelaldi bakoitzeko. Sei edo zortzi aste betetzen dituztenean, gordelekua utziko dute gurasoekin batera, eta bost hilabete betetzen dituztenean ehizatzeko gai izango dira.
Portaera
Otsoak animalia sozial eta haragijaleak dira, talde hierarkizatuetan bizi direnak. Talde bat ugaltze-bikote batek eta hainbat urtetako kumeek osatzen dute normalean. Talde batek bost edo hamar otso izan ditzake, eta 100etik 500 km2-ra bitarteko lurraldeak okupatu.
Lurralde hauek markaketa olfatiboaren bidez mugatuta daude, hau da, gorotz eta gernuaren bidez. Baita markaketa akustikoaren bidez ere, ululuen bidez. Bere kolonizazio-gaitasun handia ospetsua da, eta animalia moldakorrak izateaz gain, gauekoak izateko joera dute gizakiarekin kontaktua saihesteko.
Ehiza kudeaketa neurriak
Otsoaren ehiza debekatuta dago Espainian. 2021ean Babes Bereziko Erregimenpeko Espezie Basatien Zerrendan (Lespre) sartu zen.
Baina, baimen bereziak edo ehiza-jardunaldi antolatuak daude ehiza-barrutietan non bere ehiza baimentzen den. Salbuespen hauek gertatzen dira otsoek lurralde jakin batzuetan kalte potentzialak sortzen dituztenean edo sor ditzaketenean. Adibidez, ganadua maiz erasotzea edo ehiza handiko monteriak zailtzea.
Garrantzitsua da era berean jakitea otsoaren desagertzeak edo murrizteak ekosistemak desorekatu ditzakeela, eta epe luzera arazo larriak sortu. Espezie garrantzitsua da biodibertsitatearen kontserbaziorako.