Basurdearen Ugaritzea Valentziako Erkidegoan: Erronkak eta Kontrola 2025
Urtero 400.000 basurde inguru ehizatzen dira estatuan Afrikako txerri izurria bezalako gaixotasunak kontrolatzeko, Ehiza Baliabideen Ikerketa Institutuaren arabera. Eta Valentzian bakarrik, 18 milioi euro inbertitu ziren iaz jarduera honetarako landetan. Erantsitako kostuen artean, munizioak, gasolina eta ehiza lizentziaren izapideak aipa daitezke.
Egoera honi gehitu behar zaio ehiza jardueraren ondoren lortutako haragia autokontsumora bideratuta dagoela. Edozein ikuspuntutatik errealitate beldurgarria planteatzen da, ehiztariak inoiz baino beharrezkoagoak dira basurdearen ugaritzearen aurrean, baina aldi berean, ehiztariak beraiek mugatuta daude kostu handiengatik eta jarduera horren ordainsaririk ezagatik.
Basurdearen ehiza inoiz baino beharrezkoagoa dirudi, baina benetan baloratzen eta saritzen al da behar bezala? Hau da gaur egun sakonki aztertu beharreko planteamendua.
Basurdearen ugaritzearen aurkako borroka
Basurdearen ugaritzeak Dénia edo Xàbiako hondartza eremuetan, Valentziako Erkidegoan, harridura eta kezka sortu du bertako biztanleen artean. Ohikoa da animalia hauek txalet edo etxeen inguruan ikustea, hiri-guneetan janaria bilatzen baitute.
Agintariek kontrola dezaketen jokaera gisa ikus daitekeen arren, gero eta urrunago dirudi espeziearen hazkundeagatik. Basurdeen gainpopulazioak oinezkoak harritu baino gehiago egiten ditu, haientzat arrisku larria baita.
Valentziako agintariek arazo honek dakarren arazoa onartu dute, eta Ingurumen Kontseilaritzatik lan egiten saiatu dira. Sailak onartu du basurdeen gainpopulazioa gertaera bat dela, eta espezieak nahi baino maila handiagoak dituela. Horrela, eragin negatiboa sortuz bai giza jardueretan, bai gainerako faunan eta floran.
Basurdeen gainpopulazioak kalte handia eragiten du bereziki nekazaritza sektorean. Era berean, istripuak eragiten ditu Plana Alta eta Marina Altako errepideetan. Basurdearen sarrera beste hiri-guneetan ere ez da oharkabean pasatzen honek dakartzan arriskuengatik. Animalia hauek biztanleei erasoak ere egin dizkiete.
Gainpopulazioaren arazoa
Edozein espezieen gainpopulazioak ondorio negatiboak sortzen ditu inplikatutako ekosistemetan. Basurdearekin ez da desberdina, basurdea espezie lurraldekoia eta oldarkorra baita.
Valentziako lurraldean hauen kopurua handitzen doan bitartean, kontrolaezinagoa da espeziea ehiztarientzat, ehiza jarduera ludiko batetik komunitatearen segurtasunerako betebehar bat izatera pasa direnak. Beste hitz batzuetan, ez ordaindutako ez baloratutako lana.
Zenbakiek berez hitz egiten dute gainpopulazioaren arazo honi buruz. Basurdeen erroldaik ez dagoen arren, hildako basurdeen kopuruak badaude eta hauen hazkundea esponentziala izan da denborarekin modu harrigarrian.
Kalkulatzen da Valentziako Erkidegoko ehiza guneetan soilik, 2012 eta 2013 urteen artean, 14.000 ale baino gehiago harrapatu zirela. Hala ere, gaur egun, hamar urteren ondoren, zifra biderkatu egin dela jakinarazi da. Hainbesteraino non azken datu erregistratuak 47.067 ale harrapatu direla adierazten duen. Honek %235eko progresio beldurgarria adierazten du.
Eskualde batzuek beste batzuek baino basurde gainpopulazio handiagoa dute, adibidez, Costera, Comtat, Safor eta Marina Alta eskualdeak daude. Haietan animalia honen kopuru askoz handiagoa hauteman da beste batzuetan baino.
Gainpopulazioaren arazoari aurre egiteko ezarritako konponbideak
Kontseilaritzak neurri sorta bat hartu du gainpopulazioa kontrolatzeko, espeziaren ehiza erraztuz eta eraginkorragoa izan dadin lagunduz. Ehizaldietarako epe balioduna zabaldu da, beita erabiltzea eta baita argentinar dogoak erabiltzea ere baimendu da eraginkortasun handiagoa lortzeko.
Kontseilaritzatik ere ehiztarien irudia indartzen saiatu dira, ehiza jarduerari boikota egin nahi diotenei zigorrak handituz. Era berean, gainpopulazioaren larritasunagatik kontrol ahaleginak zein udalerritan kontzentratu behar diren mugatzea.
Gainpopulazioaren arazoak urteak pasa ahala kontroletik kanpo ateratzen jarraitzen duela dirudi, gero eta udalerri gehiago deklaratzen baitira espeziearen gehiegizko ugaritasunarekin. Honek ehiztaileek ere arazoak izatea eragiten du kopuruan gainditzen dituzten animalia hauek hiltzeko.
Ehiztarien ikuspegia
Ehiztarien lanaren aitorpen saiakerak gorabehera, hauek adierazten dute testuinguru honetan jasaten dituzten eskakizunek gainditu egiten dituztela. Hauek aipatzen dute ehizaldiak astero-astero direla, non jardun behar duten Kontseilaritzak agindutako gutxieneko ehizaldi kopurua betetzeko.
Ehizaldien maiztasunak ehiztari askok hauek asteburuko lan ordaindu gabeko gisa pentsatzea eragin du. Kasu batzuetan, ez da ezta aitortua ere. Ehiza-lekuetan egindako sarrera bakoitzeko, talde batek gehienez 20 ale harrapatu ahal izango ditu, gainpopulazioaren arazoagatik nahikoa izan ez daitezkeenak.
Kontuan hartu behar da ere ehiztariengan presioa ez dela hor amaitzen. Batzuek adierazi dute basurdeek eragindako kalteen erantzule egin ditzaketela ezarritako planak betetzeko gai ez badira. Ehiztarileek ehizaldietara laguntzen dute jarduera honetarako beren gastuak ordainduz, garraioa eta edukiontzien ordainketa barne, autokontsumoak muga bat baitu, animalia hauen ugaritasunak etengabe gainditzen duena.
Kontuan izanik basurde haragiarentzat irtenbiderik ez dagoela, eta autokontsumora mugatuta dagoela, zerrendara gehitzen diren eragozpenak gehiago dira. Aurrekoa gutxi balitz, albaitari guneak Valentziako Erkidegoan mugatuak dira. Haragiaren egoera kontsumorako aztertzea ehiztarileek aurre egin beharreko beste gastu gehigarri bat da.
Ez da ahaztu behar mendia gelditu gabe aurrera doala, eta basurdea edozein ingurura egokitzeko duen erraztasunak mehatxu handi bihurtzen duela.
Gainera, basurdeak ez du harrapari naturalik, eta erraz ugal daiteke. Eme bat 10 eta 11 hilabete artean sartuko da araldian, 1etik 8ra arteko kumeak erditu ditzakeelarik. Hau da, basurdearen gainpopulazioa ez da konponduko ehiztarileei bakarrik eta beren kontura jarduten utzita. Lan bateratua eta aintzatespena behar dira, eta haien lanari ahalik eta laguntza handiena eman behar zaie haiei eskatzen zaizkien emaitzak lortzeko.