Ehiza Espezieak: Sarrioa, Goi Mendiaren Erregea
Sarrioa amildegi eta harkaitzen artean mugitzeko trebetasun eta abilezia handiko animalia da. Bere adimena, mesfidantza eta egoera fisiko bikainagatik ehiztarientzat benetako erronka den espezietako bat da. Ehiztariei ere egoera fisiko ona eskatzen zaie mendi eremuetan garaitu nahi badituzte.
Identifikazioa
Sarrioa tamaina txikiko eta oso liraineko bobido gisa ezagutzen da. Bere gorputzak kolore ia uniformea du, bizkarraldean kolore biziago bat duen lerro longitudinala izan ezik. Beste kolore aldaera nabarmenen artean daude begien inguruko orban iluna, maskaratxo bat balitz bezala, eta burua eta eztarria gorputzaren gainerakoa baino argiagoak izatea.
Ar zein emeak kako formako adarrak dituzte. Arretan, adarrak lodiagoak dira eta beren kakoak apikala itxiagoa du.
Arrak emeak baino astunagoak dira, lehenek 30 eta 55 kg artean pisa dezakete. Emeak, berriz, 23 eta 40 kg artean. Bere tamaina ahuntz batena bezalakoa da, 65-83 cm-ko altuera eta 100-130 cm-ko luzera izan dezakete. Hala ere, bere tamainan eragina dute bai dentsitatea bai habitataren pobretzeak.
Banaketa eta habitata
Sarrioa Europako mendikate gehienetan bizi da, baita Zelanda Berria bezalako lekuetan ere. Iberiar Penintsulan bi populazio-gune daude, bi azpiespezierekin bat datozenak: kantauriarra eta piriniotarra.
Gaur egun, hamar azpiespezie ezagutzen dira, eta haien ezaugarri fisikoak aldatu egiten dira bizi diren mendi-eremuen arabera. Pisu subalpinoko animalia tipikoa da, eta mendien deforestazioarengatik lurraldea galdu du.
Basoaren goiko mugan eta supraforestalen larreetan zehar mugitzen da. Uda iristean, altitude handienera igotzen dira, giza presentziatik ahalik eta urrunen. Negurako, basoaren goiko mugetan geratzen dira. Haien leku gogokoenak malda harritsuak dira, elurra gutxi pilatzen denekoak.
Elikadura
Animalia hau belarjalea da, eta landaredi ugari jaten du, hala nola larreak, kimuak, belarrak, hostoak, azalak eta goroldioak. Bere elikadura urtaroaren arabera aldatzen da.
Udan, goi lurretan jaiotzen diren larre eta belarrez elikatzen da. Neguan, ordea, zuhaitzen azal, konifero eta orratzekin egiten dute. Eguneko animaliak izan arren, ilargi beteko gauetan janaria bila dezakete.
Ugalketa
Emeen haurdunaldia bost hilabetekoa da, eta maiatz eta ekain inguruan erditzen dute. Ohikoa da antxume bakarra jaiotzea, eta emeek hiru urtetik aurrera erdi dezakete. 18 urte arte emankorra izaten jarraituko dute.
Dentsitate txikiko populazioetan, emearen ugalkortasun aldia aurreratu daitekeela ikusi da. Populazio-dentsitateaz gain, urtearteko aldaketa klimatikoek ere eragina dute honetan.
Portaera
Taldean bizi diren animaliak dira, baina hauen tamaina populazioaren dentsitatearen, ingurumen-baldintzen eta elikagaien eskuragarritasunaren araberakoa izango da berriro ere.
Amek eta kumeak lotura estua partekatzen dute bizitzako lehen bi urteetan. Ondoren, arrak emeengandik bereizita egon ohi dira, azaroan izan ezik, orduan sartzen baitira araldiaren garaian.
Urteko gainerako denborarako, arrak bakarrik edo ar taldetan edo talde mistoetan bizitzera ohituta daude. Araldiaren garaian, ar dominanteak lurraldekorrak izan daitezke, sortu dituzten hainbat emeren haremak beste arrengatik defendatuz.
Ez dute harrapari handirik Pirinioetan, haien harrapari bakarrak arrano erreala edo gutxitan azeriabezalako animaliak izanik. Hauek ugariak diren beste lekuetan, haien harrapariak ipar katamotza, otsoa edo hartz arrea bezalako animaliak dira.
Kudeaketa zinegetikoaren neurriak
Pirinioko sarrioaren populazio globala 50.000 aletara iristen dela eta Kantaurikoa 15.000ra iristen dela kalkulatzen da. Sarrioa ehiza-espeziea da Espainian.
Hala ere, NafarroanPirinioko sarrioa espezie "kaltebera" gisa sailkatuta dago, ale kopuru baxuagatik. Ehiza arautu eta arrazoizko maila bat egokia da bere kontserbaziorako.